خانم ها اگر گاهی اوقات دچار دردهای شکمی، خونریزی های غیرطبیعی و احساس فشاردرناحیه لگن می شوید باید نسبت به این علائم هوشیار باشید و با مراجعه به پزشک متخصص علت آن را پیگیری کنید چون چنین علامت هایی ممکن است هشداری برای آغاز بدخیمی سرطان در یکی از اعضای دستگاه تناسلی باشد.
باید بدانید که سرطان دهانه رحم و رحم که جزو شایع ترین بیماری های بدخیم در میان زنان هستند در ابتدا هیچ علائم خاصی برای تشخیص ندارند و دوره نهفتگی آن ها بسیار طولانی است بنابراین خانم ها باید مراقب نشانه های احتمالی چنین بیماری هایی باشند.
علائم و روش های درمانی سرطان های دستگاه تناسلی زنان:
● مقدمه ای برای شروع بدخیمی سرطان
دستگاه داخلی تولیدمثل زنان شامل رحم، تخمدان ها، لوله های رحمی یا لوله های فالوپ و دهانه رحم (یا سرویکس) می شود.
وظیفه اصلی این اعضا، تخمک گذاری به موقع توسط تخمدان هاست که تحت تاثیر هورمون های ترشح شده از غده هیپوفیز که در مغز قرار دارد هستند.
گرفتن تخمک توسط لوله های رحم و لقاح در لوله ها و ایجاد محیط خارج از مناسب دررحم برای رشد جنین که به آن لانه گزینی می گویند و همچنین مراحل رشد جنین تا زمانی که متولد شود و بتواند در محیط رحم زندگی کند همگی از عملکردهای اصلی دستگاه تناسلی زنان هستند.
در طول هرماه تحت تاثیر هورمون هایی که از غده هیپوفیز ترشح می شوند درنهایت یک تخمک شروع به رشد می کند و معمولا در میانه دوره قاعدگی یعنی فاصله بین روز اول خونریزی قاعدگی در هرماه تا روز اول خونریزی در ماه بعدی تخمک آزاد می شود.
در زمان رشد تخمک هورمون اصلی که از تخمدان ترشح می شود استروژن نام دارد و بعد از تخمک گذاری استروژن و پروژسترون ترشح می شود.
اگر در زمان آزاد شدن تخمک، سلول جنسی مرد برای لقاح در لوله رحمی وجود داشته باشد لقاح صورت می گیرد و تخمک بارور می شود در غیراین صورت تخمک بارور نخواهد شد و بعد از ۲ هفته بعد از تخمک گذاری، خونریزی قاعدگی شروع می شود.
هرکدام از اعضای دستگاه تناسلی مثل دیگر اعضای بدن دسته ای از سلول ها می توانند به دلایلی شروع به تکثیر خارج از روند طبیعی کنند که این مقدمه ای برای شروع بدخیمی سرطان در آن نواحی خواهد بود.
● سرطان های وصل به هورمون
سرطان رحم جزو شایع ترین سرطان های بدخیم دستگاه تناسلی و چهارمین سرطان شایع بعد از سرطان های سینه، ریه و روده در میان زنان است.
این بیماری به عنوان هشتمین عامل منجر به مرگ ناشی از بدخیمی در زنان شناخته شده است.
به طورکلی ۲ تا ۳ درصد زنان در طول زندگی خود دچار سرطان رحم می شوند. سرطان رحم ضایعه ای است که عمدتا در دوران بعد از یائسگی اتفاق می افتد و شدت آن با بالا رفتن سن زنان افزایش می یابد، به طوری که سن متوسط ابتلایان به این نوع سرطان ۶۰ سالگی است. همان طور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم .
۲ هورمون اصلی از تخمدان ترشح می شود و خود هورمون نیز ماده ای است که از داخل عضوی از بدن به داخل خون ترشح می شود و توسط آن به قسمت های مختلف بدن می رود و بر آن ها اثر می گذارد.
هورمون های اصلی تخمدان هورمون استروژن و پروژسترون است باتوجه به این اطلاعات باید بگوییم که ۲ نوع متفاوت از سرطان رحم وجود دارد که یک نوع آن وابسته به هورمون استروژن است که ۷۵ تا ۸۵ درصد سرطان های رحم را تشکیل می دهد و نوع دیگر غیروابسته به استروژن است که شامل بقیه موارد می شود.
نوع اول این سرطان یعنی موردی که به هورمون استروژن وابسته است اغلب در زنان جوان تر که در نزدیکی یائسگی قرار دارند رخ می دهد.
این افراد تقریبا یک سابقه از تماس طولانی مدت با استروژن بدون همراهی با پروژسترون را دارند.
این سابقه می تواند به مصرف استروژن بدون پروژسترون بازگردد یا ممکن است دوره های متوالی بدون تخمک گذاری را شامل شود چون پروژسترون بعد از تخمک گذاری از تخمدان آغاز می شود.
به همین دلیل اگر این هورمون به صورت طولانی مدت در معرض استروژن قرار گیرد و پروژسترون در بدن وجود نداشته باشد، استروژن موجود در طول زمان اثر سرطان زایی اعمال می کند.
معمولا پیش آگاهی سرطان رحمی که وابسته به استروژن است از نوع دوم که بدون ارتباط با استروژن هستند بهتر است.
نوع دوم این سرطان در زنان در سنین بالاتر یعنی بعد از دوره یائسگی اتفاق می افتد.
● خانم های میانسال مراقب باشند
افرادی که اصلا تابه حال باردار نشده اند ۲ تا ۳ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند.
زنانی که در سنین بالاتر یائسه می شوند مثلا اگر سن خانمی در زمان یائسگی بالای ۵۲ باشد ۴/۲ برابر احتمال ابتلا به سرطان رحم آن ها بیشتر از خانم هایی است که قبل از ۴۹ سالگی یائسه شده اند.
اضافه وزن نیز یکی از عوامل خطرناک برای ابتلا به سرطان رحم است.
علاوه براین دیابت قندی خطر ابتلا به این نوع سرطان را بین ۳/۱ تا ۸/۲ درصد افزایش می دهد. مصرف استروژن بدون پروژسترون در دوره یائسگی خطر ابتلا به سرطان رحم را ۴ تا ۸ برابر می کند. ضخیم شدن بیش از حد لایه داخلی رحم که «ایزومتر» نام دارد،
هایپربلادی آندرومتر می گویند که این ناراحتی نیز در اثر مصرف استروژن بدون پروژسترون رخ می دهد و خود می تواند یکی از عوامل تهدیدکننده برای سرطان رحم باشد.
عامل خطر آخر یک مجموعه ای بیماری است که شامل سرطان های روده بزرگ نیز می شود که اگر شخصی این بیماری را در ژن خود به همراه داشته باشد، احتمال ابتلا به سرطان رحم ۴۰ تا ۶۰ درصد در او افزایش می یابد.
● تست شناسایی اولیه نداریم
در پزشکی اصطلاحی به نام غربالگری بیماری ها وجود دارد.
وقتی می گوییم برای بیماری خاصی آزمایش غربالگری مناسب داریم یعنی آزمایش هایی در افرادی که در معرض خطر بیماری موردنظر هستند انجام می شود و براساس نتایج، افرادی که بیشتر از بقیه احتمال ابتلا به بیماری را دارند مشخص می شوند یا در اصطلاح غربال می شوند.
در این حالت متخصصان روی این افراد راه های تشخیص اصلی بیماری را انجام می دهند، به طور مثال ماموگرافی روش غربالگری برای سرطان سینه به کار می رود.
یک تست غربالگری باید ویژگی های خاصی مانند قابل اجرا بودن و مقرون به صرفه بودن داشته باشد چون برای جمعیت زیادی از انسان ها انجام می شود.
درنهایت وقتی بیماری توسط این روش تشخیص داده می شود افراد در معرض ابتلا به بیماری مشخص می شوند و باید یک تست تشخیص نهایی برای شناسایی بیماری وجود داشته باشد.
یعنی هم بتوانید بیماری را در مراحل اولیه تشخیص دهیم و هم روش درمانی برای آن بیماری را پیدا کنیم.
اگر آزمایش ها و تحقیقات همه این ویژگی ها را داشته باشند تست غربالگری موردنظر مناسب خواهد بود.
درحقیقت هدف اصلی از انجام تست غربالگری کاهش مرگ ومیر افراد از بیماری سرطان است.
متاسفانه در مورد سرطان رحم، تست غربالگری مقرون به صرفه موردقبولی که بتواند میزان مرگ و میر این بیماری را کاهش دهد وجود ندارد اما خوشبختانه ماهیت سرطان رحم طوری است که اکثرا علائم آن در مراحل اولیه و قابل درمان تشخیص داده می شود و خود را به صورت خونریزی غیرطبیعی از رحم نشان می دهد و معمولا با مراجعه بیمار به پزشک متخصص مورد بررسی و قابل درمان خواهد بود.
● خونریزی های هشداردهنده
علائم سرطان رحم در ۹۰درصد موارد خونریزی و ترشح غیرطبیعی از واژن است و احساس فشار یا ناراحتی در ناحیه لگن نیز از علامت های دیگر این بیماری است و در ۵درصد موارد نیز بی علامت است و در جریان بیماری های دیگر مشخص می شود.
برای مثال خانمی به دلیل دیگری رحمش از بدن خارج شده است اما وقتی نمونه را در قسمت پاتولوژی بررسی می کنند متوجه می شوند، سرطان رحم علت ناراحتی بوده است.
خونریزی غیرطبیعی در نزدیکی یائسگی یا بعد از این دوره را حتما جدی بگیرید و حتی اگر خفیف یا غیرمداوم نیز باشد باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.
توجه داشته باشید خونریزی غیرطبیعی به هرحالتی از خونریزی به خدمات طبیعی قاعدگی گفته می شود، مثلا خانمی که بعد از دوره قاعدگی پاک شود اما بعد از مدتی دوباره برای چندروز دچار خونریزی می شود باید این مسئله را پیگیری کند چون هر انحرافی از حالت طبیعی خونریزی غیرعادی محسوب می شود به خصوص اگر خانم ها در نزدیکی سن یائسگی هستند حتما باید به متخصص مراجعه کنند.
● درمان هایی برای سرطان
در مرحله اول درمان، بیمار با داشتن حالت های غیرعادی که اشاره کردیم باید به پزشک مراجعه کند و بعد از معاینه اولین مرحله در ارزیابی بیمار مبتلا به خونریزی غیرطبیعی رحمی نمونه برداری از رحم صورت می گیرد که از ۹۰ تا ۹۸ درصد ارزش تشخیصی دارد.
در مورد افرادی که نمی توانیم در مطب از آن ها نمونه برداری کنیم مثلا کسانی که تحمل درد را ندارند یا دهانه رحم شان تنگ است و نمی توان نمونه برداری انجام داد باید کورتاژ تشخیصی در اتاق عمل روی آن ها صورت بگیرد.
سونوگرافی از راه واژن نیز می تواند ضخامت لایه داخلی رحم یا همان آندرومتر را به ما نشان دهد و در موردی که ضخامت این لایه بیش از حدطبیعی دیده شود نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به سرطان در آن ناحیه است،
با این حال سونوگرافی جای نمونه برداری را نمی گیرد.
بعد از این مرحله برحسب این که جواب نمونه برداری مثبت یا منفی باشد پزشک درمورد نحوه درمان و روش های تشخیصی بیشتر برای بیمار تصمیم می گیرد.
درمان بیماری برحسب شدت بیماری و گسترش آن که شامل درآوردن رحم و تخمدان ها، شیمی درمانی و پرتودرمانی است صورت می گیرد.
● اگر زود تشخیص داده شود…
سرطان سرویکس یا دهانه رحم سومین سرطان شایع در دستگاه تناسلی زنان بعد از سرطان رحم و تخمدان است.
این بیماری جزو سرطان های قابل پیشگیری و غربالگری است و از طرفی چون طول زمان ایجاد سرطان یعنی از زمانی که سلول ها سرطانی می شوند تا مرحله پیشرفته ای که در بدن گسترش پیدا می کنند طولانی است، اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود معمولا به راحتی قابل درمان است به همین دلیل اقدامات تشخیصی اولیه در این بیماری اهمیت بالایی دارد.
سن متوسط ابتلا به این سرطان ۴۷ سالگی است و به طور کلی احتمال وقوع آن در ۲ محدوده سنی زیاد است یعنی از ۳۵ تا ۳۹ سالگی و دیگری از ۶۰ تا ۶۱ سالگی شایع ترین سنین برای خانم هایی که به این نوع سرطان مبتلا می شوند است.
● فاکتورهایی که خطر را بیشتر می کنند
اگر سن خانم ها در زمان اولین رابطه جنسی کمتر از ۱۶ سال باشد احتمال ابتلا به این نوع سرطان در آن ها وجود دارد.
داشتن نزدیکی متعدد، مصرف سیگار و تعداد فرزندهای زیاد و پایین بودن سطح اجتماعی اقتصادی از مواردی هستند که احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم در آن ها وجود دارد. خونریزی واژینال غیرطبیعی از علائم این بیماری نیز محسوب می شود که معمولا به صورت خونریزی بعد از نزدیکی خود را نشان می دهد اما گاهی اوقات نیز می تواند به صورت خونریزی های نامنظم باشد.
در نوع پیشرفته این نوع سرطان با ترشح بدخیم واژینال، کاهش وزن و اختلال عملکرد کلیه نیز روبه رو می شویم اما در مورد خانم هایی که هیچ علامتی از این بیماری ندارند مهم ترین چیزی که منجر به تشخیص بیماری می شود انجام تست پاپ اسمیر است که به تست سرطان دهانه رحم معروف است.
توجه داشته باشید تست پاپ اسمیر یک آزمایش غربالگری است و مثبت بودن آن حتما به این معنی نیست که فرد دچار سرطان سرویکس شده است، این نتیجه نشان می دهد که فرد در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارد و باید یک تست تشخیصی برایش انجام شود.
● ویروسی خطرناک
اگر نتیجه تست پاپ اسمیر مثبت باشد باید بررسی های بیشتری روی بیمار صورت بگیرد و نمونه برداری دقیق تری از دهانه رحم انجام شود و در مرحله بعد براساس نتایج قطعی درمان انجام گیرد.
نکته دیگری که در مورد سرطان دهانه رحم باید به آن اشاره کنم این است که در سال های اخیر ثابت شده، نوعی ویروس پاپیلومای انسانی در ایجاد سرطان سرویکس نقش دارد یعنی در ابتدا سلول های سرویکس به این ویروس آلوده می شوند البته این عفونت ها پابرجا نمی مانند و از بین می روند و مواردی که ویروس در بدن باقی می ماند سال ها به صورت نهفته پنهان می شود و اکثر زنان در چنین مواردی هیچ علامتی ندارند و غالبا عفونت در آن ها ریشه کن می شود و این روند ریشه کنی معمولا ۹ تا ۱۵ ماه طول می کشد. در تعداد مختصری از زنان عفونت پا بر جا می ماند که این مسئله ممکن است به مراحل اولیه سرطان سرویکس بینجامد.
● چه زمانی پاپ اسمیر انجام بدهید؟
هر زنی اولین تست پاپ اسمیر را باید بعد از ۲۱سالگی یا اگر زودتر از این سن ازدواج کرد ۳سال بعد از ازدواج انجام دهد.
بعد از این مرحله خانم ها باید هر سال یک بار این تست را انجام دهند و بعد از ۳۰سالگی در صورتی که ۳ تست متوالی طبیعی باشد هر ۲ تا ۳ سال یک بار باید این تست انجام شود.
با توجه به این که احتمال ابتلا به سرطان سرویکس در سن های بالا کم است معمولا بعد از ۷۰ سالگی دیگر نیازی به غربالگری نیست اما این به شرطی است که در ۱۰ سال گذشته آن فرد ۳ تست غربالگری اش منفی باشد.
● پله اول درمان
وقتی سرطان دهانه رحم در خانمی تشخیص داده شد در مرحله درمان ممکن است در آوردن رحم، دهانه رحم و تخمدان ها به شکل مراحل اولیه صورت گیرد و از طرفی نیز این احتمال وجود دارد که برای درمان تنها به جراحی های کوچک نیاز باشد و در آوردن رحم و شیمی درمانی نیز انجام نشود.
در اینجا به اهمیت تست پاپ اسمیر پی می بریم چون اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود می توان با درمان های ساده این بیماری را ریشه کن کرد اما در صورت پیشرفته شدن بیماری باید جراحی و پرتودرمانی صورت بگیرد.
● واکسن هایی که ضدسرطان هستند
مصرف دخانیات، استفاده از قرص های ضدبارداری، ابتلا به سایر بیماری های آمیزشی و وضعیت تغذیه افراد از عواملی هستند که می توانند در پیشرفت سرطان سرویکس تاثیر مستقیم بگذارند.
با توجه به این که نقش این ویروس در ایجاد سرطان های سرویکس مشخص شده، در این راه واکسن هایی ساخته شده که در برابر ویروس موثر هستند و البته هنوز این واکسن ها به صورت جهانی استفاده نمی شوند و در مراحل اولیه تولید به سر می برند ولی اگر این واکسن در سنین پایین تر و قبل از این که آن فرد ازدواج کند و رابطه جنسی را شروع کند به او تزریق شود در صورت ورود ویروس به بدن به آن اجازه نخواهد داد تا بدنش را آلوده کند.
نظرات شما عزیزان:
آمار
وبلاگ:
